Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Հայ գիտնականները «ընկել» են միջնադար և բացել Հյուսիսային Կովկասի գաղտնիքները

ՄՇԱԿՈՒՅԹ

Tsargrad.tv-ն գրում է, որ Հայաստանի և Դաղստանի գիտնականները պատրաստում են պատմական ծավալուն աշխատություն նվիրված Հյուսիսային Կովկասի ժողովուրդներին, նրանց ապրելակերպին, մշակույթին և ավանդույթներին։ Այս մասին Sputnik.Armenia-ին տված հարցազրույցում ասել է ՌԴ ԳԱ Դաղստանի դաշնային գիտահետազոտական ​​կենտրոնի հնագիտության, պատմության և ազգագրության ինստիտուտի ղեկավար Ռամազան Աբդուլմազիդովը։ Նրա խոսքով, աշխատանքում զգալի ներդրում է ունեցել  Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի, ինչպես նաև ՀՀ ԳԱԱ Մատենադարան թանգարան-ինստիտուտի գիտաշխատող Հայկ Հակոբյանի գլխավորած հայկական խումբը։
Հատկանշական է այն, որ հենց միջնադարից թվագրվող հայկական աղբյուրներն են կարևոր պատկերացում տալիս այդ տարածաշրջանում ապրած ժողովուրդների վաղ պատմության մասին։ Բազմաթիվ տեղեկություններ կարելի է քաղել ռուս զինվորականների այն ժամանակ Կովկասում գտնվելու մասին գրառումներից։ Այդ տեքստերը պատմաբանները վերագրում են ավելի նոր ժամանակաշրջանին։ Սակայն առանց նրանց անհնար է ամբողջական պատկեր ստանալ։ Ուստի դժվար է գերագնահատել դրանց նշանակությունը։
Պատմաբաններն ուսումնասիրել են 10-րդ դարի կեսերին ռուսական բանակում ծառայած Ռոստոմ-բեկ Երզնկյանի ակնարկները։ Դրանցից մեկում նա նկարագրել է դաղստանյան ազգությունը՝ ավարներին։ Իսկ երկրորդում կրոնական վարդապետությունը, որը կոչվում է մուրիդիզմ: Հայտնի է, որ հենց այդ գաղափարախոսության հիմքով է ժամանակին հակամարտություն առաջացրել ռուսական բանակի հետ։ Բացի այդ, գիտնականները մանրամասն ուսումնասիրել են հայ հոգևորական Հովհաննես Խոսրովյանցի տեքստերը, ով նույնպես ապրել է 19-րդ դարում։ Նա հայտնի է եղել իր միսիոներական աշխատանքով, որը հնարավորություն է տվել ավելի լավ ուսումնասիրել հատուկ էթնիկ խմբին` չերքեզներին:
Ինչպես պարզվել է, 15-րդ դարում չերքեզներն օսմանցիների կողմից գրավված Ղրիմից են տեղափոխվել Հյուսիսային Կովկաս։ Հատկանշական է այն, որ նրանցից գրեթե ոչ-ոք իսլամ չի ընդունել և շարունակել է պահպանել քրիստոնեական հավատքը։ Հայր Ավանեսն իր գրառումներում առանձին նշել է չերքեզների մուսուլման և քրիստոնյա չերքեզների առճակատումը։ Հետաքրքիր է նաև այն, որ կենցաղային և մշակութային առումով նրանք բավականին խորը ձուլվել են տեղի կովկասյան ժողովուրդների հետ որդեգրելով նրանց ավանդույթներից ու սովորույթներից շատերը։
Ոչ պակաս հետաքրքրական են միջնադարի, այսպես կոչված, «լրատվական տարեգրությունները», որոնք պատմաբանները կարողացել են ուսումնասիրել։ Հայկական կողմից հետազոտության ղեկավար Հայկ Հակոբյանի խոսքով, դրանք 16-17-րդ դարերով թվագրված փոքր արձանագրություններ են։ Նրանք նկարագրում են ոչ թե համաշխարհային իրադարձություններ, այլ այն իրադարձությունները, որոնք տեղի են ունեցել ամեն օր կամ, օրինակ, ամեն ամիս։ Նման տարեգրություններն օգնում են ավելի մանրամասն վերականգնել այն ժամանակվա Հյուսիսային Կովկասի ժողովուրդների կյանքի ընդհանուր պատկերը։ Մասնավորապես, այդ տեքստերում բավական մանրամասն նկարագրված է լեզգիների ու ավարների հարձակումը Հայաստանի և այլ երկրների վրա։

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am 

Թրամփը կարգադրել է Լոս Անջելես մտցնել Ազգային գվարդիայի 2,000 զինվոր՝ կարգուկանոնը վերականգնելու համարԱշոցքի շենքերից մեկում տղամարդը նետվել է 4-րդ հարկից Քիմ Քարդաշյանը՝ դստեր հետ Մալիբուում ընթրիքի ժամանակ. 11-ամյա Նորթը զարմացրել է մազերի նոր գույնովՖրանսիական ընկերությունները Ուկրաինայում կզբաղվեն անօդաչու սարքերի արտադրությամբԵրևան-Գյումրի ավտոճանապարհին բախվել են «Audi»-ն և «BMW»-ն Ծեծկռտnւքի ընթացքում մեկ հոգի վայր է ընկել նկուղային հատված և մահացելՌոնալդուն ասել է՝ ով է արժանի «Ոսկե գնդակի» մրցանակին Հայ Առաքելական եկեղեցին հունիսի 8-ին նշում է Հոգեգալուստյան տոնըԹրամփը հայտարարել է, որ Մասկի հետ հարաբերությունները վերականգնելու ցանկություն չունիԻսրայելի պաշտպանության նախարարը զինվորականներին հրահանգել է Գրետա Թունբերգին թույլ չտալ հասնել Գազա ԱՄՆ-ի ֆինանսների նախարարը հարվածել է Իլոն Մասկի աչքին Ենոքավանի հանգստյան գոտիներից մեկի ճանապարհին քաղաքացին ընկել և վնասել է ոտքը Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Ավստրալիայի և Նոր Զելանդիայի հայոց թեմից ժամանած ուխտավորներին հորդորել է իրենց այցի շրջանակներում նաև հանդիպումներ ունենալ հայրենազրկված արցախցիների հետ Մեխիկոյում ապամոնտաժել են Հեյդար Ալիևի արձանը (տեսանյութ) Քաղաքացիները վիճել են, որի ավարտին նրանցից 2-ը մոտեցել են մյուսի տանը և դանակով հարվածել դարպասինԴավթաշենում թալանել են բարձրահարկ շենքի բակում կայանված «Chevrolet Volt»-ը Արարատի մարզում բախվել են Ford Transit-ը ու մոտոցիկլը. մոտոցիկլավարը տեղափոխվել հիվանդանոց Հայաստան ներթափանցած օդային հոսանքներն ակտիվ կլինեն նաև այսօր․ ինչ է կանխատեսում Գագիկ Սուրենյանը Գազայում 24 ժամվա ընթացքում Իսրայելի օդային հարվածները խլել են ավելի քան 100 մարդու կյանք Իրանն արձագանքել է Թեհրանի դեմ Վաշինգտոնի սահմանած նոր պատժամիջոցներինԳալա համերգով ամփոփվել են Հայաստանում Վրաստանի մշակույթի օրերըՍմարթֆոնների օգտագործումը բանակում արգելվում է Ուկրաինան սկսել է անօդաչու թռչող սարքերի համար նախատեսված 30 կիլոմետրանոց օպտիկամանրաթելային կոճերի արտադրությունըԻնչպիսի՞ եղանակ է սպասվում հանրապետությունում Հրդեհ` Կառնուտ գյուղի տներից մեկում Անբարեխիղճ մրցակցության հետևանքները շինարարական շուկայումՀայաստանը ընտրություն է կատարել. Խաղադրույքը կատարված է, դժգոհությունն աճում է ՀՕՊ-ը Ռուսաստանի տարածքում մեկ գիշերվա ընթացքում ավելի քան 60 ԱԹՍ է խոցել․ՊՆԱրտակարգ դեպք՝ Լոռու մարզում․ Վանաձոր-Սպիտակ ավտոճանապարհին հրդեհ է բռնկվել «Mercedes»-ում Հայաստանի պարաբազկամարտի հավաքականը Եվրոպայի առաջնությունից վերադարձել է 7 ոսկե, 2 արծաթե և 6 բրոնզե մեդալով Իրանը չի պատրաստվում բավարարել Էրդողանի և Ալիևի պանթուրքական ծրագրերըԲաքվի շուկաներից մեկում խոշոր հրդեհ է բռնկվելՇիրակի մարզում բրուցելոզի վարակը դուրս է եկել վերահսկողությունից. պատգամավորՀայաստանի տնտեսական շրջադարձը. թանկարժեք քարերից մինչև դիվերսիֆիկացումԵրևանում Land Rover-ը բախվել է գազատար խողովակի հենասյանն ու կողաշրջվել Վթարային ջրանջատումներ հունիսի 8-ին. ո՞ր հասցեներում ջուր չի լինի Ծնվել է քանդակագործ Արա Շիրազը. պատմության այս օրը (08 հունիս)Սննդի անվտանգության պատրանք. երբ ՍԱՏՄ-ն հիշեցնում է միայն մամուլովԼուկաշենկոն առաջարկել է Սի Ծինփինի հուշարձանը կանգնեցնել Մինսկում Հրդեհի ահազանգ՝ Երևանի Չեխովի փողոցում Կանադան ռազմական տեխնիկա և սարքավորումներ կուղարկի Ուկրաինա Մոսկվան պատրաստ է իրադարձությունների ցանկացած զարգացման․ Պետդումա Արքայադուստր Դիանայի Lady Dior պայուսակը աճուրդի է հանվել. նորաձեւության «Սուրբ Գավաթը» կարող է վաճառվել տասնյակ հազարավոր դոլարներով«Նոան» երկարաձգեց պայմանագիրը Գուդմունդուր Թորարինսոնի հետ ԵՄ-ն և Կանադան կարող են հունիսին պաշտպանական համաձայնագիր կնքել Թուրքիայում ավելի քան 14 հազար մարդ է տուժել Կուրբան Բայրամի առաջին օրը Էմանուել Մակրոնը կայցելի Գրենլանդիա Սպանություն Կոմիտասի պողոտայում գործող հարսանյաց սրահի մուտքի մոտ. կասկածյալին վնասազերծել ենՌԴ-ում անչափահասներին էներգետիկ ըմպելիքներ վաճառելու համար սահմանվել է մինչև 500 հազար ռուբլի տուգանքԼոս Անջելեսում բախումներ են գրանցվել՝ ներգաղթյալների դեմ ռեյդերից հետո
Ամենադիտված