Հայաստանի Հարթաշեն գյուղի հնագույն մեգալիթները
ՄՇԱԿՈՒՅԹ
Vstrokax-net.allinnet.info-ն գրում է, որ Հայկական Հարթաշեն գյուղի հովվերգական հանգստության մեջ ընկղմվելը շատ նման է ժամանակի մեջ ճանապարհորդության: Հին պատմության ակնածանք ներշնչող մասունքները՝ Հարթաշենի մեգալիթները ընդգծում են հովվական լանդշաֆտն իրենց շունչը կտրող վեհությամբ և հնագիտական նշանակությամբ: Գրեթե 2000 ոտնաչափ (600 մետր) ձգվող երեք զուգահեռ շարքերով դասավորված հսկայական քարերի այդ մոնումենտալ հավաքածուն տարածաշրջանի հարուստ նախապատմական ժառանգության մնայուն վկայությունն է:
Այդ մեգալիթյան կազմավորումները, որոնք հաճախ կոչվում են «քարե շարքեր» կամ «կանգնած քարեր», ներկայացնում են ժամանակի կայունությունը, իսկ նրանց գոյությունը պարուրված է անորոշության գայթակղիչ շղարշով: Այդ քարերի դասավորությունը, դրանց ներդաշնակ դասավորությունը և մոնումենտալ չափերը վկայում են հին ժամանակներում ծեսերի կամ արարողությունների կարևոր դերի մասին:
Տարբեր փորձագետներ ենթադրում են, որ Հարթաշենի մեգալիթները կարող էին լինել ծիսական կենտրոն մ.թ.ա. 2-3 հազարամյակներում։ Սակայն մի խումբ հայ գիտնականներ առաջարկում են ավելի վաղ ժամանակային սանդղակ։ Ըստ նրանց տեսության այդ քարե կառույցները կարող են թվագրվել մ.թ.ա. 7000-5000 թվականներով, ինչը նրանց դարձնում է մարդկային քաղաքակրթության ճարտարապետական ամենավաղ օրինակներից մեկը:
Այդ փռված ժայռերի երկայնքով հանգիստ քայլելը խորը հիացմունք է առաջացնում մեր հին նախնիների ճարտարապետական հանճարի և անխոնջ աշխատանքի հանդեպ: Այդ լուռ քարե պահապանները կարծես պատմում են իրենց ստեղծած մարդկանց չպատմված պատմությունները և պատկերացում տալիս նրանց սովորույթների, հոգևոր պրակտիկայի և ապրելակերպի մասին:
Հարթաշենի մեգալիթների պատմական լաբիրինթոսում խորը սուզումը բացահայտում է նրանց որպես հնագույն ծիսական վայրերի ներուժը և հաստատում նրանց կենտրոնական դերը Հայաստանի մշակութային և պատմական պատմության մեջ: Պատմության սիրահարներին և հետաքրքրասեր ճամփորդներին հրավիրում ենք Հայաստանի հեռավոր անցյալի այդ հիասքանչ նմուշների հետախուզմանը, որն առաջարկում է շունչ կտրող զգացմունք և եզակի հայացք հնագույն քաղաքակրթությանը:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը
