Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


«Հայաստանն ինքն է ընտրել իր ապագան»

ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Nvo.ng.ru-ն գրում է, որ Հայաստանի և Իսրայելի վերջին անհաջողությունները շատ ընդհանրություններ ունեն: Երկու երկրներն էլ նախկին ռազմական հաղթանակներից հետո ապրում էին ինքնագոհության մեջ միաժամանակ խորն արհամարհանք տածելով թշնամու հանդեպ՝ համարելով նրան թույլ, հիմար և ոչ մի բանի անընդունակ։ Երկու երկրներն էլ չափազանց բարձր էին գնահատում սեփական պատմությունն ու մշակույթը (չնայած հին պատմությունն ի՞նչ կապ ունի այսօրվա աշխարհաքաղաքականության հետ): Երկու երկրներն էլ չափազանց մեծ հավատ ունեին մեծ տերությունների հետ իրենց հարաբերությունների և մեծ տերությունների ներսում իրենց սփյուռքների ազդեցության հանդեպ: Երկու երկրներում էլ ձևավորվել էր սպառողական հասարակություն, որն ինքնաբերաբար հանգեցնում է պաշտպանական գիտակցության կտրուկ թուլացման։ Արդյունքում Իսրայելը ստացավ չափազանց ցավոտ հարված և ծանր պատերազմ առանց նախորդ հաղթանակների կրկնության հեռանկարի։ Թեև տարածքի (և հատկապես պետականության) գոնե մի մասի կորստով լիակատար պարտությունը տեսանելի ապագայում ակնհայտորեն նրան չի սպառնում։ Հայաստանի դեպքում ամեն ինչ շատ ավելի վատ է:

Մեր նախկին ընդհանուր երկրի մասին մեկ դար առաջվա հայտնի բանաստեղծական արտահայտությունը վերաձևելով կարող ենք ասել, որ «Հայոց արծիվը կռվում ոչ թե ուշաթափվեց, այլ ողորմելի, նվաստացուցիչ կերպով հոգին ավանդեց»։ Հազիվ թե որևէ մեկը կարող էր դա կանխատեսել հիշելով առաջին ղարաբաղյան պատերազմի հայկական հաղթանակը։ Եվ նույնիսկ երեք տարի առաջվա Ադրբեջանի փոխադարձ հաղթանակը դեռ չէր ստեղծել այն տպավորությունը, որ ԼՂՀ վերջնական փլուզումն այդքան արագ և ամբողջական է լինելու։ Դրա պատճառը վերը նկարագրված գործոններն են։ Եվ ոչ միայն դա, այլ նաև Հայաստանը Իսրայելից տարբերողները։

Մասնավորապես, 1992–1994 թվականների պատերազմում տարած հաղթանակից հետո ղարաբաղյան ռազմաքաղաքական կլանը ոչ միայն սկսեց մեծ ազդեցություն ունենալ բուն Հայաստանի քաղաքականության վրա, այլ նաև, փաստացի, իշխանության եկավ Երևանում, ինչն աստիճանաբար սկսեց ավելի ու ավելի շատ գրգռվածություն առաջացնել։ Բայց Հայաստանի ժողովրդագրական, քաղաքական, տնտեսական, գիտական, տեխնոլոգիական և ռազմական ներուժը շատ ավելի ցածր է, քան Իսրայելինը։ Ավելի վատ է նաև Հայաստանի աշխարհաքաղաքական դիրքը, երկու երկրներն էլ գտնվում են թշնամական միջավայրում, բայց Իսրայելն առնվազն ելք ունի դեպի ծով, իսկ Հայաստանը ոչ։ Նաև պարզվեց, որ հայկական սփյուռքի ներուժն է շատ ավելի ցածր։ Չգիտես ինչու, ցանկացած մեծ տերության հրեական սփյուռքը միշտ շատ ավելի ազդեցիկ է լինում, քան հայկականը։

Հետխորհրդային պատմության սկզբում Հայաստանը հույսը դրել էր Ռուսաստանի վրա։ Եվ այդ ընտրությունը երկար ժամանակ ճիշտ էր։ Ցավոք, Մոսկվան հայկական ուղղությամբ աշխատեց իր արտաքին քաղաքականության ներքին անփոփոխ կաղապարով, որն է բացառապես գործող իշխանության հետ շփվելը։ Ինչին ի պատասխան անփոփոխ սիրո և բարեկամության երդում ստացավ, քանի որ ղարաբաղցիներն իսկապես միշտ էլ եղել են շատ ավելի ռուսամետ, քան մնացած հայերը։ Բայց երբ նրանց դուրս մղեցին իշխանությունից, արևմտյան տարբեր, առաջին հերթին ամերիկյան կառույցները Հայաստանում գործելու ազատություն ստացան: Նրանք գործեցին ըստ իրենց ոճի, ինչը, ցավոք, շատ ավելի արդյունավետ ստացվեց, քան Մոսկվայի ոճը։ Երևանում հակառուսական ցույցերն աստիճանաբար սովորական դարձան, իսկ հետո փաստացի հեղաշրջման արդյունքում իշխանության եկավ Նիկոլ Փաշինյանը։ Ֆորմալ առումով նա Մոսկվայի հետ ամբողջական բեկում չարեց՝ ի տարբերություն Թբիլիսիի և Կիևի, բայց իրականում ամեն ինչ տարավ դրան։

Իհարկե, շատ հայեր հիմա ամեն ինչում մեղադրում են Ռուսաստանին։ Այսինքն գուցե ոչ բոլորը, բայց Ռուսաստանին չմեղադրողների ձայնը լսելի չէ։ Պարզվում է, որ Ռուսաստանը պարզապես պետք է ավելի շատ Հայաստան լիներ, քան ինքը՝ Հայաստանը, ճանաչեր ԼՂՀ-ն ավելի շուտ, քան դա կաներ Երևանը, և որ ամենակարևորն է, հայկական զորքերի փոխարեն ռուսական զորքեր ուղարկեր, որպեսզի նրանք զոհվեն Հայաստանի համար: Սակայն, մասամբ, Ռուսաստանն ինքն է մեղավոր, որ իր պատմության ընթացքում զբաղվել է ազգային սահմանային տարածքների «հավատարմությունը գնելով», ինչը միշտ հակառակ էֆեկտն է ունենում: Արդյունքում հետխորհրդային շատ երկրներ (ոչ միայն Հայաստանը) լրջորեն համոզված են, որ Ռուսաստանը պարտավոր է իրենց կերակրել և պաշտպանել այնպես, ինչպես էր  մեկ երկիր լինելու դեպքում, բայց միևնույն ժամանակ իրենք, բնականաբար, իրենց ներքին և արտաքին քաղաքականությունը վարելու են լիովին անկախ, չէ ո՞ր ի վերջո անկախ պետություններ են։

Իհարկե, հայերի որոշակի մասը Նիկոլ Փաշինյանին դավաճան է համարում։ Նրանք, հավանաբար, խորապես իրավացի են։ Բայց  պարզ չէ, թե ինչո՞ւ այդ ժամանակ դավաճանը երկու անգամ հաղթեց ընտրություններում, ընդ որում երկրորդ անգամ 2020 թվականի ամոթալի ռազմական պարտությունից հետո։

Հայաստանն ընդամենը ևս մեկ օրինակ է այն փաստի, որ փոքր երկրի համար ֆորմալ անկախությունը զգալիորեն մեծացնում է իրական կախվածությունը բոլորից։ «Մեծ երկրներն իրենց ավազակների պես են պահում, իսկ փոքր երկրները մարմնավաճառների» մտքի հեղինակությունը վերագրվել է տարբեր քաղաքական գործիչների, սակայն դա չի խանգարում, որ դա ճիշտ լինի։ Հայերը որոշեցին փոքր երկիր դառնալ, և ստացան այդ ընտրության բոլոր բնական և անխուսափելի հետևանքները։ Սակայն դա դեռ ամենը չէ: ԼՂՀ-ի հանձնումից հետո Երևանը դեռ պետք է դուրս գա ՀԱՊԿ-ից և երկրից դուրս մղի 102-րդ ռազմաբազան։ Պետք է հուսալ, որ դա շուտով տեղի կունենա, քանի որ ներկայիս հակառուսական Հայաստանը վերածվում է ծանր, անիմաստ բեռի։ Դրանից հետո նա ոչ ոքի համար բացարձակապես հետաքրքիր չի լինի: Իսկ Խանքենդիում, որը մինչև վերջերս Ստեփանակերտն էր, ադրբեջանական դրոշների հայտնվելուց հետո, Երևանի վրա կհայտնվեն ՆԱՏՕ-ի անդամ մեկ այլ երկրի դրոշները։ Ո՛չ, ոչ թե Ֆրանսիայի կամ ԱՄՆ-ի, այլ Թուրքիայի։ Դա էլ կլինի հայկական ընտրության վերջնական և արդար արդյունքը։

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am

«Նրա կարիքը միշտ ունեմ». Արամեն՝ հոր կորստի մասին Առանձնապես խոշոր չափերով թմրամիջոցի իրացման փորձ կատարած անձինք կալանավորվել ենԹրամփը, անկարգությունների ֆոնին, Լոս Անջելես կուղարկի Ազգային գվարդիայի ևս 2,000 զինծառայողի. Կալիֆոռնիայի նահանգապետը պատրաստվում է դատի տալ նրան39-ամյա Մոդրիչը եվրոպացիների շրջանում ռեկորդ է սահմանել՝ գոլ խփելով աշխարհի առաջնության որակավորման փուլումApple-ը ներկայացրել է iPhone-ի օպերացիոն համակարգի ամենախոշոր թարմացումը Փարաքարում ավտոմեքենա է այրվել Զելենսկին ԱՄՆ-ին և Եվրոպային կոչ է արել ճնշում գործադրել Ռուսաստանի վրա Լոս Անջելեսի ոստիկանությունը ցուցարարների դեմ լուսաձայնային նռնակներ է կիրառել Սարո Թովմասյանն անվճար մենահամերգ կտաԶելենսկին հայտնել է՝ Ուկրաինան ամսական քանի մարդ կարող է մոբիլիզացնել ԶՈւ շարքերում Ղրիմում հրթիռային վտանգ է հայտարարվել «Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի կրթաթոշակառու Էդուարդ Գևորգյանն ընդունվել է Զալցբուրգի Մոցարտեում համալսարանԵրկրաշարժ` Թուրքիայում Ադրբեջանը և Թուրքիան անցկացնում են համատեղ զորավարժություններՊուտինը չի սպասի․ Գերմանիայում կոչ են արել արագացնել Դպրոցում առնվազն 11 մարդու սպանած աշակերտին մաhացած են գտել․ ԱվստրիաԴին Հույսենը ներկայացվել է որպես «Ռեալ Մադրիդի» խաղացող Արարատի ոստիկանները Ավշար գյուղում հայտնաբերել են կանեփի բույսեր և 310 գրամից ավելի մարիխուանա Դպրոցում հրաձգություն է տեղի ունեցել, մաhացել է առնվազն 11 մարդԲաքվի դատարանում ընթանում է Ռուբեն Վարդանյանի դեմ հարուցված շինծու գործերով հերթական դատական նիստը Կրակոցներ Ավանի բացօթյա շուկայի տարածքում․ վիրավորներ կանԿրիպտո-տուրիզմ. հեղափոխություն ճամփորդություններում Վարժական հավաքի մասնակիցների ազատելու համար բժիշկներ են կալավորվելԻրանը խափանել է «Զանգեզուրի միջանցքի» ստեղծման փորձը․ Tasnim Կանադահայոց թեմը զորակցում է Կաթողիկոսին ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատունը հայտարարել է Հայկական ԱԷԿ-ի արդիականացմանն իր մասնակցության մասին«Սարգիս Ծատուրյան. մենք Հայաստանը կդարձնենք անկախ ազգային պետություն»Գինու արտադրությունը Հայաստանում նվազել է․ թվեր Պետդումայում հայտարարել են, որ ժամանակն է որոշել, թե «ուր է գնում Հայաստանը»Թիմը որոշակի առաջխաղացում ունեցավ նախորդ խաղի համեմատ․ Ջոն վան՛տ Սխիպ Փաշինյանին հաջողվում է կազմալուծել Արցախի պետհաստատությունների աշխատանքը Լայնածավալ էմբարգո կամ լիակատար արգելք հազիվ թե լինի, սակայն որոշակի «կետային հարվածներ» լիովին հնարավոր են. «Փաստ»Եկեղեցին հոգևորից զատ զբաղվել է նաև պետականաստեղծ առաքելությամբ. Բագրատ Սրբազան Փաշինյանի մանր վրեժը Սեյրան ՕհանյանիցՆիկոլ Փաշինյանն ահաբեկչություն է նախապատրաստումՈչնչացնում է այն սյուները, որոնք դարեր շարունակ միավորել են հայերին. «Փաստ»Ադրբեջանական ապտակ ՌուսաստանինԽոշոր վթար` Բյուրեղավանում. վիրավnրներ կան«Պարը որդուս տարերքն էր, ուղղակի իր թևերը կտրեցին». Լավրենտի Նատոյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքում. «Փաստ»«Ինչո՞ւ են Հայաստանի իշխանությունները պայքար սկսել Հայ եկեղեցու հոգևորականության դեմ»Ի՞նչ է կատարվում ԱՄՆ-ում, և ի՞նչ սպասել Եվրոպայում. «Փաստ»ԽՍՀՄ-ում ստեղծվել է «Սոյուզդետմուլտֆիլմը». պատմության այս օրը (10 հունիս)Երկարաժամկետ գազանջատում՝ հունիսի 12-ինՓաստորեն դեռ երես ունեն ու համարձակվում են ինչ-որ բան ասել. «Փաստ»Ի՞նչ վիճակում է կրիպտոոլորտը Հայաստանում. ուշացումները կարող են անշրջելիորեն հետ մղել երկիրը. «Փաստ»Պլանային անջատումներ՝ մի շարք հասցեներում Կտրուկ անկում՝ տարադրամի շուկայում«Նիկոլ Փաշինյանը փորձում է սադրել Եկեղեցուն». «Փաստ»Վարժական հավաքներ կանցկացվեն․ հայտնի են ժամկետներըԱտելության անատոմիան և «հնձածը» քաղելու հեռանկարը. «Փաստ»
Ամենադիտված