Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Թուրքական ամբիցիաներն ու հայկական կամակատարները

ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Այն փաստը, որ ցանկացած պետություն առաջին հերթին առաջնորդվում  է բացառապես սեփական շահերով և աշխարհաքաղաքական գործընթացներում առաջ տանում զուտ անձնական տիրույթում շոշափվող թեմաներ, ապացուցման կարիք չունի․ պատմությունը դա քանիցս ապացուցել է անհերքելի փաստարկներով։ Դրա համար բնավ կապ չունի ոչ պատմական փուլը, դա բնական գործընթաց է, որը փաթեթավորվում է համապատասխան ժամանակահատվածին բնորոշ սոուսով։ Նման մի իրավիճակ է հարավկովկասյան տարածաշրջանում ձևավորված նոր աշխարհաքաղաքական փազլը, որտեղ աշխարհաքաղաքական բևեռներն ու տարածաշրջանում հաստատվել ցանկացող շրջանկաները խաղում են սեփական պարտիան։ 

Փորձենք հասկանալ, թե ինչ է կատարվում վերը նշված շրջանակներում Թուրքիայի շահերի և մեր տարածաշրջանի զարգացումների շուրջ։ Չնայած Թուրքիան շարունակում է Հայաստան-Ադրբեջան բանակցություններում աջակցել Ադրբեջանին և միակողմանի քաղաքականություն վարել, ԱՄՆ-ն ողջունում է Թուրքիայի, իբրև թե արդյունավետ, դերն Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հարաբերությունների կարգավորման գործում։ Այս մասին օրերս հայտարարել էր ԱՄՆ Պետքարտուղարության խոսնակ Մեթյու Միլլերը։ «Մենք ողջունում ենք Թուրքիայի արդյունավետ դերն այս հակամարտության կարգավորման հարցում և համաձայն ենք Ֆիդանի այն խոսքերի հետ, որ խաղաղությունը հնարավոր է: ԱՄՆ-ն սատարում է երկու կողմերի ուղիղ բանակցություններին՝ խաղաղության հասնելու համար»,- ասել է Միլլերը:

Նշենք, որ վերջրես Ադրբեջանում գտնվող Հաքան Ֆիդանն ասել էր, որ հաջորդ շրջանը պետք է դառնա Հարավային Կովկասում կայունության սկիզբը։ «Հայաստանի հետ Թուրքիայի հարաբերությունները կբարելավվեն այն բանից հետո, երբ կկարգավորվեն Ադրբեջանի և Հայաստանի հարաբերությունները»,- ասել էր նա։ Բացի այդ Թուրքիայի գլխավոր դիվանագետը նաև հայտարարել էր, թե Թուրքիան Հայաստանի հետ սահմանի բացման հարցում որոշում կկայացնի Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղության բանակցությունների արդյունքներով, այսինքն՝ շարունակելով հայ-թուրքական հարաբերությունները պայմանավորել հայ-ադրբեջանական բանակցությունների արդյունքներով։

Ըստ էության, զարմանալի չէ ո՛չ ԱՄՆ Պետքարտուղարության, ո՛չ էլ Թուրքիայի ԱԳ նախարարության դիրքորոշումը։ Իրականում մինչ ՀՀ-ում որոշում են փոխել արտաքին քաղաքական վեկտորը՝ ՀՀ ազգային անվտանգային շահերը տեսնելով Արևմուտքում, նման խոշոր երկրները, ինչպիսին Թուրքիան և ԱՄՆ-ն են, չեն փոխում իրենց արտաքին քաղաքական սկզբունքները և շարունակում են առաջ գնալ սեփական օրակարգով։

Ի դեպ՝ ոչ ոքի համար գաղտնիք չէ, որ Ռուսաստանը, Թուրքիան, ԱՄՆ-ն, Իրանը հետսովետական շրջանում չեն փոխել իրենց արտաքին քաղաքականության ուղենիշները, դրանցում գուցե ժամանակ առ ժամանակ շեշտադրումներ են փոխվել, բայց ռազմավարական նշանակության շահերը չեն փոփոխվել։ Սա լավագույնս ցույց է տալիս, որ որքան էլ ԱՄՆ-Թուրքիա հարաբերություններում, պայմանավորված ԱՄՆ վարչակազմերով, պատահում են լարվածության շրջաններ, այնուամենայնիվ ԱՄՆ-ն երբեք չի կարող Թուրքիային դասել ՌԴ և Իրանի շարքում, ԱՄՆ-ն անկախ խնդիրներից, Թուրքիային դիտարկում է՝ որպես դաշնակից երկիր։

Այստեղ հիմնական ու առանցքային խնդիրն այն է, որ Թուրքիան իր որևէ գործընկեր երկրի նման «անկեղծությամբ» չի վերաբերվում, դա է պատճառը, որ ժամանակ առ ժամանակ ԱՄՆ-Թուրքիա հարաբերությունները սրվում են։ Սակայն ԱՄՆ նպատակը Թուրքիայի և հարավկովկասյան մնացած երկրների՝ ՀՀ-ի, Ադրբեջանի ու Վրաստանի միջոցով Իրանի ու ՌԴ-ի ազդեցությունը չեզոքացնելն է։ Հենց դա է պատճառը, որ չնայած Թուրքիայի ապակառուցողական, սրող դերակատարությանը Արցախյան հակամարտության գործընթացում և 2020 թվականի պատերազմում, ԱՄՆ-ն այդ դերակատարությունը տեսնում է՝ որպես կառուցողական, իսկ ՌԴ դիրքորոշումն ամեն դեպքում դիտարկվում է ապակառուցողական, Իրանի դեպքում ևս նույն սկզբունքն է գործում։

Այստեղ կարևոր է արձանագրել, որ ստեղծված իրավիճակում ԱՄՆ-ը ոչ միայն ձգտում, այլ ամեն ինչ անում է՝ Թուրքիայի հետ այնպիսի վստահելի հարաբերություններ ունենալ, որպեսզի Թուրքիան դառնա իր առանցքային գործընկերը Հարավային Կովկասում, Մերձավոր Արևելքում, որպեսզի Թուրքիան համակարգի գործընթացները՝ դառնալով ԱՄՆ-ի «գործերի կառավարիչը»։ Իր հերթին Թուրքիան ևս դրան է ձգտում, սակայն միշտ չէ, որ վարվում է այնպես, ինչպես ԱՄՆ-ը կցանկանար, այլ քայլերը բխեցնում է իր շահերից։ Եվ այստեղ Թուրքիա-Ռուսաստան հարաբերությունները չափազանց խանգարում են ԱՄՆ-ին։ ԱՄՆ-ի նպատակն է, որպեսզի Հարավային Կովկասում ազդեցություն ունենա ոչ թե Ռուսաստանը, այլ Թուրքիան, դրանից բացի՝ ԱՄՆ-ը ցանկանում է նաև փոխել 44-օրյայից հետո Հարավային Կովկասում Իրանի աճող դերակատարությունը։

Վերը շարադրածից հետո ստեղծվել է մի մարազմատիկ իրադրություն, երբ ՀՀ օրվա կառավարիչները տաքուկ տեղավորվել են թուրքական «ռասկլադում» և իրենց ամեն քայլը ոչ միայն համաձայնեցնում են թուրքական տերերի հետ, այլ նրանց վարկաբեկող ու շահերին հակասող ոչինչ չեն անում։ Այսօր մենք տեսնում ենք, որ Թուրքիան շարունակում է չբացել հայ-թուրքական սահմանը, թեև այն փակ պահելու որևէ պատճառ չունի, իսկ ՀՀ-ն վերջին տարիների ընթացքում Թուրքիայի վերաբերյալ հրաժարվել է իր բոլոր սկզբունքային դիրքորոշումներից, որոնք վերաբերում էին Հայոց ցեղասպանությանը։

Եկեք մի փոքր ավելի խորքային մտածենք այս ողբերգական պատկերի մասին։

Արմեն Հովասափյան

‪‬«Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի կրթաթոշակառուներ Արտյոմ Ավետիսյանը և Մարի Դանիելյանը մասնակցել են Յուրի Բաշմետի անվան երաժշտական ակադեմիայինՀայտնի է՝ երբ Ուկրաինան և ՌԴ-ն կփոխանակեն զոհվածների մարմինները Մրգերը թանկացել են 13,4%-ով, բանջարեղենը՝ 29%-ով․ Առաքելյան Իսրայելը «առևանգել» է շվեդ ակտիվիստի․ Reuters Մեկնարկում է բուհի ընդունելության միասնական քննությունների 2-րդ՝ հիմնական փուլը Դերասանուհի և երգչուհի Էլեն Ասատրյանը նշանադրվել է«Հայփոստ»-ի Կոտայքի մարզային ցանցի ղեկավարը մեղադրվում է խոշոր չափերով հափշտակության մեջ Երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինիՓաշինյանի պայքարը եկեղեցու դեմ անցնում է ակտիվ փուլ Առգրավվել է 282 տուփ «Լաբուբու» խաղալիքԻմպիչմենտի գործընթացը դեռ հաջողության շանսեր չունի Ուրացման սիմֆոնիա՝ Փաշինյանի կատարմամբՀայաստանի Մ-19 հավաքականը պարտվել է Մոլդովայում ՌԴ-ի հատուկ ծառայությունները ձերբակալել են 2 ռուսաստանցու, որոնք ցանկանում էին դիվերսիա իրականացնել «Արմավիր» ԲԿ մանկական բաժանմունքի վարիչն արձագանքել է 10 ամսական երեխայի մահվան առթիվ մոր պնդմանըԹուրքիայում զբոսաշրջիկներով միկրոավտոբուս է վթարի ենթարկվել1 մարդ զոհվել է, 57-ը՝ ստացել տարբեր աստիճանի մարմնական վնասվածքներԿարլոս Ալկարասը երկրորդ տարին անընդմեջ հաղթեց «Ռոլան Գարոս»-ումՄեկնարկում է դպրոցներում առաջին դասարանցիների հայտագրման գործընթացը Գազ չի լինի հունիսի 11-ին և 12-ին․ հասցեներ Բազմաթիվ վիրավորներ՝ Նոր Արմավիրի տարածքում․ ինչ է հայտնիԱյսօր Երկրին մագնիսական փոթորիկ կհարվածի Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … Ամենափոքր ավտոմեքենա24 ժամ ջուր չի լինի«Փաշինյանը շնորհակալություն է հայտնել Ադրբեջանին Հայաստանին նվաստացնելու համար և քար նետել Ռուսաստանի ուղղությամբ» «Արգելքի եզրին. Ռուսաստանը կարող է դադարեցնել հայկական ծաղիկների ներմուծումը»«Վարդաշեն» քրեակատարողական հիմնարկից ազատ է արձակվել Ժիրայր Սեֆիլյանը. պատմության այս օրը (09 հունիս)Գյումրիում կայացել է Բագրատ Սրբազանի «Ինքներս մեզ հաղթելով» գրքի շնորհանդեսը. Տեսանյութ 3 վիրավորներից մեկը մահացավՄինչ +33 շոգ․ առաջիկա օրերի եղանակըՌոնալդուն ասել է՝ ով է արժանի «Ոսկե գնդակի» մրցանակին ՌԴ ՊՆ-ն՝ գիշերը խոցված անօդաչուների մասին «Լույսերի մեջ մնաս մեր շնորհալի, բարի ու համեստ Լուիզա»․ ավտովթարի հետևանքով մահացել է Լուիզա Ա․-նԿրկին աճ՝ տարադրամի շուկայումԻրանի հետախուզությունը հազարավոր փաստաթղթեր է գողացել Իսրայելի միջուկային նախագծերի և օբյեկտների վերաբերյալ. լրատվամիջոցներՎրացի մենամարտիկը հաղթանակից հետո ծնկի է իջել Թրամփի առաջ «Բարսելոնա»-ի կանանց թիմը նվաճել է Իսպանիայի գավաթը ՌԴ-ն 1,212 ուկրաինացի զինվորի մարմինների առաջին խմբաքանակը հասցվել է փոխանակման գոտիԹրամփը կարգադրել է Լոս Անջելես մտցնել Ազգային գվարդիայի 2,000 զինվոր՝ կարգուկանոնը վերականգնելու համարԱշոցքի շենքերից մեկում տղամարդը նետվել է 4-րդ հարկից Քիմ Քարդաշյանը՝ դստեր հետ Մալիբուում ընթրիքի ժամանակ. 11-ամյա Նորթը զարմացրել է մազերի նոր գույնովՖրանսիական ընկերությունները Ուկրաինայում կզբաղվեն անօդաչու սարքերի արտադրությամբԵրևան-Գյումրի ավտոճանապարհին բախվել են «Audi»-ն և «BMW»-ն Ծեծկռտnւքի ընթացքում մեկ հոգի վայր է ընկել նկուղային հատված և մահացելՌոնալդուն ասել է՝ ով է արժանի «Ոսկե գնդակի» մրցանակին Հայ Առաքելական եկեղեցին հունիսի 8-ին նշում է Հոգեգալուստյան տոնըԹրամփը հայտարարել է, որ Մասկի հետ հարաբերությունները վերականգնելու ցանկություն չունիԻսրայելի պաշտպանության նախարարը զինվորականներին հրահանգել է Գրետա Թունբերգին թույլ չտալ հասնել Գազա ԱՄՆ-ի ֆինանսների նախարարը հարվածել է Իլոն Մասկի աչքին Ենոքավանի հանգստյան գոտիներից մեկի ճանապարհին քաղաքացին ընկել և վնասել է ոտքը
Ամենադիտված