Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ադրբեջան և Հայաստան. արդյո՞ք կլինի հանգուցալուծում 

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կոնկրետ կետեր չի նշել, սակայն ասել է, Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև խաղաղության համաձայնագրի  17 հոդվածներից 13-ն ամբողջությամբ, 3-ը մասնակի համաձայնեցվել են։ Նա նույնիսկ մի հնարքի է դիմել առաջարկելով Ադրբեջանին ստորագրել համաձայնագիրն առանց չհամաձայնեցված կետերի, դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատել և այդ ընթացքում որոշել չհամաձայնեցվածների հարցերը։

Այսինք նա հայտարարել է խաղաղության նախագիծը ստորագրելու պատրաստակամության մասին նույնիսկ այն դեպքում, երբ այն պատրաստ էր 70 տոկոսով, ինչը բազմաթիվ քննադատությունների տեղիք է տվել, քանի որ այդ դեպքում հարց է առաջանում. դա ի՞նչ թուղթ է, որը չի լուծում հիմնական խնդիրները, գրում է trtrussian.com-ը։

Բաքուն իր հերթին չի շտապում վերջնական տեսքի բերել փաստաթուղթը, քանի դեռ չեն քննարկվել սկզբունքորեն կարևոր կետերը։ Եվ կան բազմաթիվ վիճելի թեմաներ՝ անկլավները, տրանսպորտային հաղորդակցությունների ապաշրջափակումը,  սահմանազատումը և նույնիսկ Հայաստանի Սահմանադրությունը: Բանն այն է, որ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հարևան երկրից պահանջում է փոփոխություններ կատարել Հիմնական օրենքում։ Խնդիրը, նրա կարծիքով, թաքնված է մեկ այլ փաստաթղթում՝ Հայաստանի անկախության հռչակման մեջ։ Այն ընդունվել է 1990 թվականի ամռանը և հղում է պարունակում «Հայկական ԽՍՀ-ի և Լեռնային Ղարաբաղի վերամիավորման մասին» բանաձևին։ Հայաստանի Սահմանադրության նախաբանում կա հղում այդ հռչակագրին, որը Բաքվի կարծիքով իրավական պահանջատիրություն է իր պետության տարածքի նկատմամբ։ 

Երևանը կարծես թե համաձայն է փոխել Սահմանադրությունը, սակայն դեռ հայտնի չէ, թե արդյո՞ք այդ փոփոխությունները կոնկրետ կազդեն այդ հարցի վրա, բացի դա հանրաքվե կարող է տեղի ունենալ 2027 թվականին։

«Ղարաբաղը Հայաստանի Սահմանադրության մեջ անգամ մեկ անգամ նշված չէ, ուստի այն այնտեղից բացառելու համար նախ պետք է այն ներառել այնտեղ»,- trtrussian.com-ի հետ զրույցում ասում է հայ քաղաքագետ Արթուր Ավակովը։

Միևնույն ժամանակ, Երևանը հավակնություններ ունի Ադրբեջանի Սահմանադրության նկատմամբ, որը հղում ունի 1918 թվականի Անկախության հռչակագրին, շարունակել է զրուցակիցը, լավ կլիներ, որ Բաքուն վերաշարադրեր իր սահմանադրությունը, որպեսզի բացառվեր որևէ չար մտադրություն, և դա կարող է մեծապես նպաստել բանակցային գործընթացին։
Ադրբեջանցի քաղաքագետ Իլգար Վելիզադեն trtrussian.com-ի հետ զրույցում նման պնդումներն անհիմն է համարել:

«Փաշինյանը չի պատրաստվում կատարել Բաքվի հիմնական պահանջը։ Ավելին, նա ասում է, որ իբր Ադրբեջանի Սահմանադրությունը որոշակի ակնարկներ է պարունակում Հայաստանի տարածքային ամբողջականության մասին։ Եթե թեմային այդպես մոտենանք, ապա հավանաբար դժվար կլինի ենթադրել, որ այս խաղաղության պայմանագիրը կստորագրվի մոտ ապագայում»,- ասել է նա։

Երկրների միջև վեճի մյուս առարկան ղարաբաղյան հակամարտությունում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի կարգավիճակն է։ Կողմերի միջև ընթացիկ բանակցություններն ընթանում են առանց միջնորդների մասնակցության։ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը պնդում է այդ ձևաչափի վերացման անհրաժեշտության մասին։

«Մինսկի խումբը հակամարտության օրակարգի մի մասն է: Քանի որ վեճն ըստ էության լուծվել է ռազմաքաղաքական մեթոդներով, ո՞րն է լինելու նրա դերը»,- հարց է հնչեցրել Վելիզադեն:

Երևանում կտրականապես հրաժարվում են այդ ձևաչափի լուծարումից, քանի դեռ չի ստորագրվել խաղաղության պայմանագիրը։ Հնարավոր վախերը ներառում են ամբողջովին մեկուսացված և առանց զենքի մնալու վտանգները: Եվ թեև Մինսկի խումբը չկարողացավ արդյունավետ հարթակի համբավ ձեռք բերել Հայաստանի ղեկավարության աչքում, այն, այնուամենայնիվ, ավելի լավ է, քան ոչինչ։

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը շտապում է հաշտության պայմանագիր կնքել, քանի որ պետք է գոնե ինչ-որ բան առաջարկի բնակչությանը։ Ապրիլին նրա վարկանիշն ընկել է պատմական նվազագույնի` 8 %-ի։ Բնակչությանը որևէ առաջընթաց ցույց տալու համար նա նույնիսկ իր ադրբեջանցի գործընկեր Իլհամ Ալիևին հրավիրել է սահմանին հանդիպելու և անձամբ քննարկելու վիճելի հարցերը։ Եթե Ալիևը համաձայնի, ապա հնարավոր է հանդիպում: Այլ հարց է այն, թե արդյո՞ք նրանք կարող են ինչ-որ բանի շուրջ պայմանավորվել։ Չնայած այն հանգամանքին, որ Փաշինյանը պնդում է, որ գրեթե ամեն ինչ պատրաստ է, նա կոնկրետություն չի հայտնում։ 

«Ես կասկածում եմ հայկական կողմի խաղաղության պայմանագիր ստորագրելու պատրաստակամությանը, - կարծում  է քաղաքագետ Իլգար Վելիզադեն,- Փաշինյանն առաջարկում է այն ստորագրել խիստ կտրված ձևով՝ ըստ էության թողնելով չլուծված բոլոր խնդրահարույց կետերը»։

Քաղաքագետը Հայաստանի ղեկավարության ոչ հետևողական պահվածքն է նշել նաև այլ հարցերում: Օրինակ՝ Փաշինյանը հայտարարում է, որ Հայաստանը երբեք չի պարտավորվել բացել Զանգեզուրի միջանցքը, բայց միևնույն ժամանակ, նրա ստորագրությունն է դրված 2020 թվականի եռակողմ համաձայնագրի վրա, որտեղ խոսվում է Բաքվի և նրա էքսկլավի միջև անխոչընդոտ հաղորդակցության երաշխիքների մասին։ Վելիզադեի խոսքով նման պայմաններում բավականին դժվար է բանակցել որևէ մեկի հետ։

Դրական կողմերից է առաջընթացը սահմանազատման և սահմանագծման հետ կապված հարցերում, մասնավորապես, հավանության է արժանի սահմանների սահմանազատման հանձնաժողովների աշխատանքը, նշել է քաղաքագետը:

«Միևնույն ժամանակ, սահմանների անվտանգության հետ կապված բազմաթիվ հարցեր դեռևս մնում են։ Եվ որպես դրանցից մեկը հարց. ի՞նչ է անում եվրոպական դիտորդական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին: Թվում է, թե վերջնական որոշման հասնելը դեռ շատ է հեռու»,- ասել է նա։

Իսկապես, Երևանի և Բաքվի միջև առանցքային հարցերի շուրջ դեռևս քիչ հստակություն կա: Ու թեև երկու երկրների ղեկավարներն էլ գիտակցում են խաղաղության գործընթացի կարևորությունը, բայց նրանք այլ կերպ են հասկանում դրա պայմանները։

«Խաղաղության համար բանակցությունները ենթադրում են փոխզիջումների որոնում, - կարծում է Ավակովը,- միևնույն ժամանակ մենք տեսնում ենք, որ Բաքուն ձգտում է իր հարևանին կապիտուլյացիայի ենթարկել։ Ձգձգվող հակամարտության համատեքստում դա զարմանալի չէ, սակայն խաղաղության պայմանագիրը նպատակ ունի լուծել հարցերը, այլ ոչ թե կողմերից մեկին լրացուցիչ հաղթաթուղթ տալ։ Ցավոք սրտի, դեռ չկա բարի կամք խաղաղության հասնելու համար»։

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am

‪‬«Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի կրթաթոշակառուներ Արտյոմ Ավետիսյանը և Մարի Դանիելյանը մասնակցել են Յուրի Բաշմետի անվան երաժշտական ակադեմիայինՀայտնի է՝ երբ Ուկրաինան և ՌԴ-ն կփոխանակեն զոհվածների մարմինները Մրգերը թանկացել են 13,4%-ով, բանջարեղենը՝ 29%-ով․ Առաքելյան Իսրայելը «առևանգել» է շվեդ ակտիվիստի․ Reuters Մեկնարկում է բուհի ընդունելության միասնական քննությունների 2-րդ՝ հիմնական փուլը Դերասանուհի և երգչուհի Էլեն Ասատրյանը նշանադրվել է«Հայփոստ»-ի Կոտայքի մարզային ցանցի ղեկավարը մեղադրվում է խոշոր չափերով հափշտակության մեջ Երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինիՓաշինյանի պայքարը եկեղեցու դեմ անցնում է ակտիվ փուլ Առգրավվել է 282 տուփ «Լաբուբու» խաղալիքԻմպիչմենտի գործընթացը դեռ հաջողության շանսեր չունի Ուրացման սիմֆոնիա՝ Փաշինյանի կատարմամբՀայաստանի Մ-19 հավաքականը պարտվել է Մոլդովայում ՌԴ-ի հատուկ ծառայությունները ձերբակալել են 2 ռուսաստանցու, որոնք ցանկանում էին դիվերսիա իրականացնել «Արմավիր» ԲԿ մանկական բաժանմունքի վարիչն արձագանքել է 10 ամսական երեխայի մահվան առթիվ մոր պնդմանըԹուրքիայում զբոսաշրջիկներով միկրոավտոբուս է վթարի ենթարկվել1 մարդ զոհվել է, 57-ը՝ ստացել տարբեր աստիճանի մարմնական վնասվածքներԿարլոս Ալկարասը երկրորդ տարին անընդմեջ հաղթեց «Ռոլան Գարոս»-ումՄեկնարկում է դպրոցներում առաջին դասարանցիների հայտագրման գործընթացը Գազ չի լինի հունիսի 11-ին և 12-ին․ հասցեներ Բազմաթիվ վիրավորներ՝ Նոր Արմավիրի տարածքում․ ինչ է հայտնիԱյսօր Երկրին մագնիսական փոթորիկ կհարվածի Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … Ամենափոքր ավտոմեքենա24 ժամ ջուր չի լինի«Փաշինյանը շնորհակալություն է հայտնել Ադրբեջանին Հայաստանին նվաստացնելու համար և քար նետել Ռուսաստանի ուղղությամբ» «Արգելքի եզրին. Ռուսաստանը կարող է դադարեցնել հայկական ծաղիկների ներմուծումը»«Վարդաշեն» քրեակատարողական հիմնարկից ազատ է արձակվել Ժիրայր Սեֆիլյանը. պատմության այս օրը (09 հունիս)Գյումրիում կայացել է Բագրատ Սրբազանի «Ինքներս մեզ հաղթելով» գրքի շնորհանդեսը. Տեսանյութ 3 վիրավորներից մեկը մահացավՄինչ +33 շոգ․ առաջիկա օրերի եղանակըՌոնալդուն ասել է՝ ով է արժանի «Ոսկե գնդակի» մրցանակին ՌԴ ՊՆ-ն՝ գիշերը խոցված անօդաչուների մասին «Լույսերի մեջ մնաս մեր շնորհալի, բարի ու համեստ Լուիզա»․ ավտովթարի հետևանքով մահացել է Լուիզա Ա․-նԿրկին աճ՝ տարադրամի շուկայումԻրանի հետախուզությունը հազարավոր փաստաթղթեր է գողացել Իսրայելի միջուկային նախագծերի և օբյեկտների վերաբերյալ. լրատվամիջոցներՎրացի մենամարտիկը հաղթանակից հետո ծնկի է իջել Թրամփի առաջ «Բարսելոնա»-ի կանանց թիմը նվաճել է Իսպանիայի գավաթը ՌԴ-ն 1,212 ուկրաինացի զինվորի մարմինների առաջին խմբաքանակը հասցվել է փոխանակման գոտիԹրամփը կարգադրել է Լոս Անջելես մտցնել Ազգային գվարդիայի 2,000 զինվոր՝ կարգուկանոնը վերականգնելու համարԱշոցքի շենքերից մեկում տղամարդը նետվել է 4-րդ հարկից Քիմ Քարդաշյանը՝ դստեր հետ Մալիբուում ընթրիքի ժամանակ. 11-ամյա Նորթը զարմացրել է մազերի նոր գույնովՖրանսիական ընկերությունները Ուկրաինայում կզբաղվեն անօդաչու սարքերի արտադրությամբԵրևան-Գյումրի ավտոճանապարհին բախվել են «Audi»-ն և «BMW»-ն Ծեծկռտnւքի ընթացքում մեկ հոգի վայր է ընկել նկուղային հատված և մահացելՌոնալդուն ասել է՝ ով է արժանի «Ոսկե գնդակի» մրցանակին Հայ Առաքելական եկեղեցին հունիսի 8-ին նշում է Հոգեգալուստյան տոնըԹրամփը հայտարարել է, որ Մասկի հետ հարաբերությունները վերականգնելու ցանկություն չունիԻսրայելի պաշտպանության նախարարը զինվորականներին հրահանգել է Գրետա Թունբերգին թույլ չտալ հասնել Գազա ԱՄՆ-ի ֆինանսների նախարարը հարվածել է Իլոն Մասկի աչքին Ենոքավանի հանգստյան գոտիներից մեկի ճանապարհին քաղաքացին ընկել և վնասել է ոտքը
Ամենադիտված