Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … գրերի գյուտ

ՖՈՏՈ

Գրելը նշանների համակարգ է, որն օգնում է մարդկանց շփվել միմյանց հետ: Գրել սկսել են հին ժամանակներից, և ամենապարզ տարբերակը գծանկարներով տեղեկատվություն փոխանցելն էր՝ պատկերագրությունը:

Պատկերագրությամբ սկզբունքորեն կարելի էր հասկանալ, թե ի՞նչ է պատկերված փայտի, քարի կամ ոսկորի վրա, քարանձավների պատերին: Սակայն այդ պատկերների «թարգմանությունները» կարող էր լինել տարբեր և երկիմաստ։ Բացի այդ, պատկերագրական գրության օգնությամբ անհնար էր վերացական երևույթներ և հասկացություններ փոխանցել կամ պատկերել զգացմունքներ։ Պատկերագրությունն օգտագործել է հնագույն մարդն աշխարհի տարբեր հատվածներում:

Հաջորդ փուլը իդեոգրաֆիկ գրի առաջացումն էր։ Բառերը նշանակվում էին որոշակի նշաններով, որոնք կոչվում էին հիերոգլիֆներ: Օրինակ բերդ պատկերող «գծանկարը» «թարգմանվում էր» որպես թաղման վայր, իսկ հացի ու աղի պատկերը նշանակում էր բարեկամություն։ Հիերոգլիֆներով պատված տեքստի էջը նման էր հետաքրքիր գծագրերի հավաքածուի: Գրության այս տեսակն օգտագործել են երեք մեծ հին քաղաքակրթություններ՝ շումերները, եգիպտացիները և չինացիները:

Հիերոգլիֆները կարող էին օգտագործվել տարբեր երևույթներ, ծեսեր և իրադարձություններ նկարագրելու համար։ Բայց այդ իդեոգրաֆիկ նշանների հսկայական քանակությունը դժվար էր հիշել։ Եվ կյանքը թելադրեց նոր տիպի գիր հորինել։

Խեցեգործության արվեստը տարածված է եղել հին աշխարհում։ Կավից շատ օգտակար իրեր էին պատրաստում։ Եվ երբ առաջին բրուտները հայտնվեցին Միջագետքում, կավե տախտակներն սկսեցին օգտագործել նաև գրելու համար։ Այսպիսով, վստահորեն կարելի է ասել, որ գրելու համար նախատեսված կավե տախտակներն առաջին անգամ հայտնվել են Միջագետքում: Միջագետքի քաղաքակրթությունը բավականին զարգացած էր։ Քաղաքների բնակչությունը տիրապետում էր մեծ գիտելիքների: Այո, այստեղ է ծնվել գյուղատնտեսությունը, ընտելացվել են կենդանիները, ջրանցքներ են կառուցվել և կամուրջներ են նետվել դրանց վրայով, կառուցվել են հոյակապ պալատներ, դպրոցներ, զարգացել են գիտություններն ու արվեստները։ Եվ հետևաբար, զարմանալի չէ, որ Միջագետքի քաղաքների բնակիչները բավականին գրագետ մարդիկ էին և ունակ էին ստեղծել գրելու իրենց ինքնատիպ համակարգը՝ սեպագիրը։ Սեպագիրը տարբեր երկարություններով ու հաստությամբ սեպերի տեսք ունեին, այդ իսկ պատճառով էլ ստացել է իր այդ անունը: Այնտեղ գրում էին կավե տախտակների վրա օգտագործելով սրած փայտի կտոր: Կային դպրոցներ, որտեղ գրել էին սովորում դպիրները, բացի այդ նրանք նաև ուսումնասիրում էին մեր դպրոցականներին հայտնի տարբեր առարկաներ՝ աշխարհագրություն, պատմություն, գրականություն, մաթեմատիկա և նույնիսկ բժշկություն: Այսպիսով, աշխարհը սեպագրերի ստեղծմամբ պարտական ​​է հին Միջագետքին: Գրելով դպիրները զբաղվում էին պալատներում կամ տաճարներում, որտեղ էլ պահվում էին մեծ քանակությամբ գրքեր կավե տախտակների տեսքով։ Աշխարհի ամենահին գրադարանը պատկանում էր Ասորեստանի թագավոր Աշուրբանիպալին։ 26 դար առաջ հիմնադրված այդ գրապահոցը պահպանում էր դարավոր գիտելիքներ տարբեր ոլորտներում։ Այն պարունակում էր 25 հազար միաչափ կավե թերթեր ու աղյուսակներ, կավի վրա գրված մի քանի հազար գիրք։

Դե իսկ այս ամենից հետո էլ սկսել են հայտնվել մեզ ծանոթ և ներկայումս էլ օգտագործվող, կամ արդեն մոռացված ու կորած տառերն ու գրերը տարբեր ժողովուրդների մոտ:

Կ. Խաչիկյան

Կանադան ռազմական տեխնիկա և սարքավորումներ կուղարկի Ուկրաինա Մոսկվան պատրաստ է իրադարձությունների ցանկացած զարգացման․ Պետդումա Արքայադուստր Դիանայի Lady Dior պայուսակը աճուրդի է հանվել. նորաձեւության «Սուրբ Գավաթը» կարող է վաճառվել տասնյակ հազարավոր դոլարներով«Նոան» երկարաձգեց պայմանագիրը Գուդմունդուր Թորարինսոնի հետ ԵՄ-ն և Կանադան կարող են հունիսին պաշտպանական համաձայնագիր կնքել Թուրքիայում ավելի քան 14 հազար մարդ է տուժել Կուրբան Բայրամի առաջին օրը Էմանուել Մակրոնը կայցելի Գրենլանդիա Սպանություն Կոմիտասի պողոտայում գործող հարսանյաց սրահի մուտքի մոտ. կասկածյալին վնասազերծել ենՌԴ-ում անչափահասներին էներգետիկ ըմպելիքներ վաճառելու համար սահմանվել է մինչև 500 հազար ռուբլի տուգանքԼոս Անջելեսում բախումներ են գրանցվել՝ ներգաղթյալների դեմ ռեյդերից հետո Յամալն Ազգերի լիգայի եզրափակչից առաջ խոսել է Ռոնալդուի մասին Պրեմիերա. Մարտին Մկրտչյան-«Մեկը մեկից լավն ա» Գրեթե որոշված ​​է, որ չեմ մասնակցի ՖԻՖԱ-ի աշխարհի ակումբային առաջնությանը․ Ռոնալդու Ուկրաինական կողմն անսպասելիորեն հետաձգել է «ինչպես աճյունների ընդունումը, այնպես էլ ռազմագերիների փոխանակումը» Թրամփը Մասկի «խելագար» վարքագիծը կապել է թմրանյութերի օգտագործման հետ. NYT «Ռեալ Սոսյեդադ»-ը հայտարարություն է արել Զախարյանի ապագայի վերաբերյալ Խոշոր վթար՝ Երևանում, ոչ սթափ վարորդը «Neta»-ով գլխիվայր հայտնվել է փոսումՀենրիխ Մխիթարյանը նոր թիմակից ունի «Որպես հայ՝ զգում եմ, որ անելիք ունեմ Հայաստանում»․ ջութակահար Զոհրաբ ԹադևոսյանԱռեղծվածային դեպք՝ Երևանում, հայտնաբերվել է մարդու գանգ Մայրը 2 որդիներին միայնակ էր մեծացրել, սոցիալապես անապահով պայմաններում․ կայծակի հետևանքով մաhացած զինծառայողը Տաշիրից էր Գիտնական Վլադիմիր Լավրենովը Հայաստանում հարգանքի տուրք է մատուցել ռուս զինվորների հիշատակինԱմենամեծ գործարքը. Ադրբեջանը կգնի 40 հատ JF-17 կործանիչՀայաստանը մեծացնում է առևտուրը ԵԱՏՄ երկրների հետ. ինչ ապրանքներ են գնում հարևան շուկաԵրկու ճակատով խաղ. ինչու է Հայաստանը ցանկանում միաժամանակ լինել և Եվրոպայում և Կարմիր հրապարակումՍպասվում են բալետային նոր ներկայացումներ Առաջիկա օրերի եղանակըՀայտնի ռեփեր Սնուփ Դոգի մասին ֆիլմ է պատրաստվում Freedom Broker Armenia-ն կանգնում է Հայաստանում մշակութային զարգացման կողքին՝ նպաստելով Խաչատրյանի անվան միջազգային մրցույթի կայացմանը Հայ ըմբիշները հունիսի 9-15-ը կմասնակցեն Սկոպյեում կայանալիք Եվրոպայի պատանեկան առաջնությանը Երեկ մահացած Նարեկ Մարգարյանի զորացրվելուն մեկ ամիս էր մնացել Իշխանությունը բարելավում է ՌԴ հետ հարաբերությունները. Արևմուտքը կատաղած է Կալիֆոռնիայի նահանգապետը սպառնացել է Թրամփին Հայ-վրացական հարաբերությունները վերջին շրջանում բավականին լուրջ ճգնաժամ են ապրումԴավիթ Համբարձումյանն առաջադրվել է որպես վարչապետի թեկնածու ՀՀԿ-ն փորձում է մշտական լարվածության մեջ պահել Փաշինյանին Ողբերգական դեպք․ ջրանցքից կնոջ դի են դուրս բերելՓաշինյանը կնոջ հետ ուղղաթիռով Սիսիան է այցելել (տեսանյութ)Թուրքիայում «Կուրբան Բայրամի» առաջին օրը ավելի քան 14 000 մարդ է վիրավորվել Արհեստածին Ադրբեջանը պատմականորեն չի կոչվել Ադրբեջան․ իրանագետ Սյունիքում անչափահասների անհետացման ու հայտնաբերման դրվագը ցույց տվեց իշխանության դեմքըՀայաստանի 32 համայնքներում տեղի են ունեցել ՏԻՄ ընտրություններ. պատմության այս օրը (07 հունիս)Ջուր չի լինելու Գերագնահատել են իրենց կարողությունները. նրանք, ովքեր չափազանց հեռուն են գնում ավանդական հիմքերը քանդելու հարցում, հազվադեպ են երկար մնում իշխանության. «Փաստ»ԱԱԾ-ն հայտարարություն է տարածել Կարևորը հարձակվելն է, իսկ պատճառ կգտնվի. «Փաստ»Հեղուկ գազի պահոցում պայթյուն է եղել, մենեջերը այրվшծքներով տեղափոխվել է հիվանդանոցՏարադրամի փոխարժեքը հունիսի 7-ին «Էդիկը չէր կարող միայնակ թողնել իր ընկերներին, պետք է մինչև վերջին վայրկյանն այնտեղ լիներ». Էդիկ Բարսեղյանը զոհվել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Ներքին Հանդի դիրքում. «Փաստ»Թուրքական հավակնությունների խորացող վտանգները. «Փաստ»
Ամենադիտված