Ադրբեջանի զինված ուժերը զբաղեցրել են Արցախի Ասկերանի շրջանի Փառուխ գյուղը․ պատմության այս օրը (25 մարտ)

ՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ - Ստրկության և տրանսատլանտյան ստրկատիրության զոհերի հիշատակի օր, Հունաստան՝ Անկախության օր, Ռուսաստան՝ Մշակույթի աշխատողների օր, Ուկրաինա՝ Ուկրաինայի Ազգային անվտանգության ծառայության աշխատողների օր։

ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ

1912 - ծնվել է  բանաստեղծ, արձակագիր և թարգմանիչ Մարտին Քարամյանը։

1912 - ծնվել է  նկարիչ Ալեքսանդր Շաքարյանը։

1921- Հայաստանի հակաբոլշևիկյան ապստամբության ժամանակ սկսվել է բոլշևիկների հուժկու հարձակումը բոլոր ուղղություններով։ Նրանք գրավել են Ապարանը, Կոտայքը և, աստիճանաբար առաջանալով, ապրիլի 2-ին մտել Երևան: Մայրաքաղաքը ավերածությունից փրկելու և ավելորդ արյունահեղությունից խուսափելու համար որոշվել է Երևանը հանձնել առանց կռվի։

1955 - ծնվել է  բանաստեղծ, լրագրող Մանիկ Աճեմյանը։

1973 - վախճանվել է  բանաստեղծ, գրականագետ, թարգմանիչ Տիգրան Հախումյանը։

1992- Հայաստանը դիվանագիտական հարաբերություններ է հաստատել Ֆինլանդիայի հետ։

1994-առաջին ղարաբաղյան պատերազմի ժամանակ երկու ադրբեջանական ինքնաթիռ կասետային ռումբեր են նետել Հորադիզի մոտ գտնվող հայկական դիրքերի վրա, ընդ որում դրա արդյունքում տուժել են նաև ադրբեջանական զինվորները։

2002- ռուսաստանյան «Պորտ Կավկազ» նավահանգստից դեպի Վրաստան ուղղություն վերցրած 24 վագոններ կրող առաջին լաստանավը հասել է Փոթի նավահանգիստ։ 

-երկօրյա աշխատանքային այցով Հայաստան է ժամանել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը տիկնոջ հետ:

2007- վախճանվել է հասարակական-քաղաքական գործիչ, Հայաստանի վարչապետ և ՀՀԿ նախագահ Անդրանիկ Մարգարյանը:

2010-Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը միաձայն որոշել է, որ ապրիլի 1-ից բնակչության կողմից սպառվող գազի 1 խորանարդ մետրը կարժենա 132 դրամ՝ առկա 96-ի փոխարեն։

2014-Եգիպտոսում գերմանահայ Հուրիկ Սուրուզյանի ղեկավարությամբ հնագետները հայտնաբերել են Ամենհոտեպ 3-րդ փարավոնի երկու նոր հսկա արձաններ։

2015-աշխատավարձ ստանալու պահանջով նաիրիտցիները փակել են գործարանի կից փողոցը։

2021-Ռուսերենն Արցախում երկրորդ պաշտոնական լեզվի կարգավիճակ է ստացել: Արցախի պետական լեզուն շարունակել է մնալ հայերենը:

-Ադրբեջանցիները հողին են հավասարեցրել  Ջաբրաիլի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին։

2022- Ներխուժման արդյունքում Ադրբեջանի զինված ուժերը զբաղեցրել են Արցախի Ասկերանի շրջանի Փառուխ գյուղը, ինչպես նաև մի շարք այլ դիրքեր։

2023-Ադրբեջանի ԶՈՒ–ն Շուշի-Լիսագոր հատվածում խախտել է շփման գիծը և որոշակի դիրքային առաջխաղացում ունեցել:

ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ

421 —համաձայն լեգենդի Գովաբանության օրը Սուրբ Մարիայի կողմից Հյուսիսային Իտալիայում գոթերի կողմից փրկված ծովափնյա ճահճային կղզիների բնակիչների միջոցով  հիմնադրվել է Վենետիքը։  

752 —երկու օր առաջ Հռոմի պապ ընտրված Ստեֆան 2-րդը վախճանվել է ապոպլեկսիկ հարվածից։ Քանի որ նա չէր հասցրել անցնել պահանջվող օծման արարողությունը՝ նրա անունը չեն գրանցել որպես Հռոմի պապ, իսկ նրա հաջորդը վերցնելով նույն անունն այդպես էլ պատմության մեջ մնացել է անորոշ անունով, կամ Ստեֆան-2 կամ Ստեֆան-3։

1655- հոլանդացի գիտնական Քրիստիան Հյույգենսը հայտնաբերել է Սատուրնի արբանյակ Տիտանը:

1699 –ծնվել է  գերմանացի երգիչ-երգահան Յոհան Ադոլֆ Հասսեն։

1712 —վախճանվել է անգլիացի բուսաբան, բժիշկ, միկրոսկոպիստ Հեեմիա Գրյուն, որը հանդիսանում է բույսերի անատոմիայի հիմնադիրը։

1801 –վախճանվել է գերմանացի բանաստեղծ և կոմպոզիտոր Նովալիսը։

1802 —մի կողմից Ֆրանսիայի, Իսպանիայի և Բատավյան հանրապետության իսկ մյուս կողմից Անգլիայի միջև կնքվել է Ամենյան խաղաղության պայմանագիրը։

1820 - Ռուսական կայսրությունում սկսել են երկրից վտարել ճիզվիտներին:

1821- Հունաստանը հռչակել է իր անկախությունն Օսմանյան կայսրությունից:

1843 —Լոնդոնում բացվել է հետիոտնային թունել Թեմզայի տակով, որը կապել է Վրեպպինգը Ռոզերքրիստի հետ։

1867 - ծնվել է  իտալացի դիրիժոր Արտուրո Տոսկանինին։

1881 - ծնվել է  հունգարացի դաշնակահար և կոմպոզիտոր Բելա Բարտոկը։

1908- ծնվել է բրիտանացի հայտնի ռեժիսոր Դևիդ Լինը, որը ստացել է Սըր կոչումը։

1917- Վրաց ուղղափառ եկեղեցին անկախացել է Ռուսական կայսրությունից:

1926 - ծնվել է  վրացի խորհրդային և ռուսական դերասան Արչիլ Գոմիաշվիլին։

1947 - ծնվել է  անգլիացի երգիչ-երգահան, դաշնակահար և դերասան Էլթոն Ջոնը։

1983- Մայքլ Ջեքսոնն առաջին անգամ ցուցադրել է Լուսնային քայլվածք պարային շարժումը:

1988 - Բրատիսլավայում կոմունիստական ռեժիմի դեմ կայացել է մոմերով ցույց։

1992 —մշտական վնասների պատճառով դադարել է լույս տեսնել ավելի քան 150 տարվա պատմություն ունեցող անգլիական երգիծական «Պանչ» ամսագիրը։

1997 —արգենտինացի Հերման Մորոյի ղեկավարած գանձերի որսորդները հայտարարել են, որ Էկվադորի ափերի մոտ հայտնաբերել են 1654 թվականին խորտակված ոսկով և արծաթով բեռնված իսպանական  La Capitana առագաստանավը։ Ըստ նախնական հաշվարկների գանձի արժեքը գնահատվել է մի քանի միլիարդ դոլար։

2002- հայտնաբերվել է էպիլեպսիայի գենը:

2018 —Ռուսաստանի Կեմերովո քաղաքի «Ձմեռային բալ» առևտար-զվարճանքի կենտրոնում հրդեհ է բռնկվել, որը բազմաթիվ զոհերի տեղիք է տվել։

Կ. Խաչիկյան